پرسش و پاسخ

غربالگری چیست؟

غربالگری به جستجوی سرطان پیش از ایجاد علایم آن گفته می شود و به تشخیص در مراحل اولیه کمک می کند. برای برخی از سرطان ها پروتکل مشخص جهت غربالگری وجود دارد.

-        غربالگری سرطان پستان :

بوسیله معاینه بالینی توسط بیمار و پزشک ، ماموگرافی و در برخی شرایط MRI  انجام می شود.

 برخی از گاید لاین ها از سن 40 سالگی و برخی دیگر از سن 45 سالگی  توصیه به انجام معاینه بالینی توسط پزشک و ماموگرافی سالیانه می کنند و سپس از سن 55 سالگی به بعد هر 2 سال یا سالیانه می توان انجام داد.

-        غربالگری سرطان کولون و رکتوم:

در افراد بدون ریسک فاکتور خانوادگی و شخصی ، غربالگری از سن 50 سالگی شروع می شود و به صورت :

1-  انجام کولونوسکوپی هر 10 سال  یا

2-  سیگموییدوسکوپی هر 5 سال  یا

3-  باریوم انما دابل کنتراست هر 5 سال

ولی در افراد با سابقه خانوادگی و یا سابقه شخصی ، شروع غربالگری از سن 40 سالگی و یا 10 سال زودتر از سن تشخیص داده شده در خانواده می باشد.

-        غربالگری سرطان سرویکس :

در زنان متاهل غربالگری از سن 21 سالگی یا 3 سال پس از ازدواج (در زنان متاهل با سن کمتر از 18 سال) شروع می گردد و به صورت :

انجام پاپ اسمیر هر 3 سال در سن 21 تا 29 سالگی و سپس در سن 30 تا 65 سالگی پاپ اسمیر به همراه تست HPVهر 5 سال ادامه پیدا می کند.

در سن بیش از 65 سال در صورتی که تست های غربالگری را در طی 10سال قبل انجام داده و نتایج نرمال بوده ، احتیاج به ادامه غربالگری ندارند.

در افرادی که تحت جراحی رحم به دلایلی غیر از سرطان سرویکس قرار گرفتند و سابقه ای از سرطان سرویکس یا ضایعه پره کانسر نداشتند دیگر احتیاج به غربالگری پس از جراحی ندارند.

پرتو درماني چیست؟

پرتودرماني که به آن رادیوتراپی  نیز مي‌گويند . استفاده از نوع خاصی از انرژی (پرتو یونیزه ‌کننده) برای کشتن سلول‌های سرطانی و كوچك کردن تومورهاست. پرتودرماني، سلول‌هایی را که در ناحیه تحت درمان هستند، با معیوب کردن ماهیت ژنتیکی آنها، از بین مي‌برد یا آسیب مي‌زند و امکان رشد یا تقسیم را از این سلول‌ها مي‌گیرد. با اینکه پرتو درماني هم به سلول‌های سرطانی و هم به سلول‌های طبیعی آسیب مي‌رساند، بیش‌تر سلول‌های طبیعی از تأثیرات پرتودرماني بهبود مي‌یابند و عملكرد طبيعي خود را باز خواهند يافت. هدف پرتودرماني، نابودي هرچه بیش‌تر سلول‌های سرطانی و همچنین مهار يا كاهش آسیب به بافت‌های سالم هم‌جوار است . از پرتو درماني گاهي به تنهایی و گاهي در ترکیب با روش‌های دیگر درمان مانند شيمي‌ درماني یا جراحی استفاده مي‌كنند.

شیمی درمانی چیست؟

یکی از روشهای درمان سرطان که طی آن معالجه با استفاده از داروها و غالباً به صورت ترکیبی انجام می شود. داروهای شیمی درمانی باعث کند شدن و حتی توقف رشد سلولهای سرطانی می شوند و در شیمی درمانی کل سلولهای بدن تحت تأثیر قرار می گیرند. ممکن است سلولهای سالم نیز صدمه ببینند که منجر به بروز عوارض و آسیب های جانبی می گردد که اغلب موقتی بوده. داروهای شیمی درمانی به صورت خوراکی یا تزریقی  تجویز می شوند.

آنتی اکسیدان ها و ارتباط آنها با سرطان؟

بدن از برخی مواد مغذی موجود در سبزیجات و میوه‌ها برای محافظت بافتی در مقابل اکسیدان‌ها استفاده می‌کند. از آنجا که  اکسیدان ها با افزایش خطر بروز سرطان مرتبط هستند ، مواد غذایی معروف به آنتی‌اکسیدان در مقابل سرطان اثر محافظتی دارند. آنتی‌اکسیدان‌ها شامل Vitamin C، Vitamin E، کاریتنوئیدها و تعداد دیگری از مواد شیمایی گیاهی (فیتوکمیکال)هستند. مطالعات نشان می‌دهند افرادی که سبزیجات و میوه‌ی بیش‌تری که  حاوی مقادیر بالایی از آنتی‌اکسیدان‌ها هستند ، مصرف می‌کنند می‌توانند خطر بروز سرطان را کاهش دهند. مطالعات بالینی مربوط به مکمل‌های آنتی‌اکسیدان در حال انجام است. اما تاکنون ارتباط قطعی بین کاهش خطر سرطان با مصرف مکملهای ویتامین و مواد معدنی اثبات نشده است. برای کاهش خطر بروز سرطان در حال حاضر بهترین توصیه تأمین آنتیاکسیدانها از مواد غذایی به جای داروهای مکمل است.

داروهای ضد بارداری خوراکی چه تأثیری بر خطر سرطان پستان دارند؟

خطر سرطان رحم و تخمدان‌ها با مصرف قرص ضدبارداری کاهش می یابد، در حالي‌كه خطر سرطان پستان و دهانه رحم (سرویکس) در مصرف طولانی مدت افزایش پیدا می‌کند.

آیا مصرف کلسیم با سرطان ارتباط دارد؟

مطالعات زیادی نشان داده است که مصرف غذاهای سرشار از کلسیم موجب کاهش خطر بروز سرطان کولورکتال می‌شود و مصرف مکمل‌های کلسیم ایجاد آدنوم‌های کولورکتال (پولیپ‌ها) را به‌طور متوسط کاهش می‌دهد. اما همچنین شواهدی موجود است که مصرف کلسیم به‌خصوص به‌صورت مکمل با افزایش خطر بروز سرطان پروستات مرتبط است. بنابراین توصیه میشود مردان و زنان مقادیر توصیه شده کلسیم روزانه را از طریق منابع غذایی تأمین کنند. مقدار توصیه شده کلسیم روزانه 1000 میلی‌گرم در افراد سنین 50-19 سال و 1200 میلی‌گرم در افراد بالای 50 سال است. لبنیات منبع مناسب کلسیم است. کلسیم همچنین در سبزیجات برگدار وجود دارد. افرادی که برای تأمین کلسیم از لبنیات استفاده می‌کنند باید برای کاهش مصرف چربی‌های اشباع شده از لبنیات کم چرب یا بدون چربی استفاده کنند.

آیا مکمل‌های غذایی خطر سرطان را کم می‌کند؟

شواهدی قوی وجود دارد که رژیم غذایی حاوی میوه، سبزی و سایر غذاهای گیاهی، خطر بروز سرطان را کمتر می‌کند. ولی در حال حاضر اثر مکمل‌ها در کاهش خطر سرطان اثبات نشده است. حتی مصرف زیاد برخی مکمل‌ها خطر بروز سرطان‌ها را بیشتر می‌کند.

نقش ورزش در سرطان ؟

ورزش با بالا بردن سطح فعالیت سیستم ایمنی بدن ، با کاهش چربی بدن و چاقی و تنظیم سطح هورمونهای بدن بر پیشگیری از سرطان موثر است.در تحقیقات نشان داده شده که ورزش بر سرطان کولون ، پروستات و ریه مؤثر است.

ورزش در زمان درمان سرطان نیز بسیار مفید است و منجر به بهبود توان بیماران ، کاهش افسردگی و اضطراب و خستگی بیماران و بهبود کیفیت زندگی بیماران می گردد.

بطور کلی 30 تا 60 دقیقه ورزش روزانه از نوع متوسط تا شدید لازم است تا بتوان بطور مؤثر از ابتلا به سرطان هایی نظیر روده بزرگ پیشگیری کرد.

سرطانهای مرتبط با مصرف تنباکو ؟

سرطان ریه – سرطان حنجره – سرطان مری و اوروفارنکس – سرطان مثانه – سرطان پانکراس – سزطان کلیه – سرطان معده

خطر سرطان زایی تنباکو با مدت و شدت مصرف آن تعیین می گردد.

اثر مصرف الکل بر سرطان ها ؟

مصرف الکل با بروز سرطانهای حفره دهان ، حنجره ، مری ، پستان ،کبد و کولون و پانکراس ارتباط دارد.

ریزش مو ناشی از کموتراپی؟

ریزش مو جزو نشانه های متداول شیمی درمانی می باشد ولی همه داروها باعث ریزش مو نمی شوند. در بیشتر مواقع این عارضه موقتی است. ممکن است مو کاملاً بریزد یا کم پشت گردد و این امر به صورت یکباره و یا به تدریج رخ می دهد. ریزش مو در سر تا سر بدن با ارجحیت در موهای سر ، مژه و ابرو اتفاق می افتد. رویش مجدد موی سر معمولاً در عرض شش ماه بعد از اتمام شیمی درمانی اتفاق می افتد. در بعضی از بیماران موهای جدید از نظر رنگ و وضعیت مو (مجعد یا صاف) متفاوت با قبل می باشند.

توصیه ها در زمان ریزش مو ؟

-        از شامپو ملایم و برس موی نرم استفاده کنید و با حرارت ملایم و یا به طور طبیعی آن ها را خشک کنند.

-        کوتاه کردن موهای بلند منجر به کاهش احساس نا خوشایند ناشی از ریزش مو می گردد.

-        توصیه به عدم رنگ کردن و عدم صاف کردن موهای فر دار در طی شیمی درمانی می شود.

-        حفاظت از سر در بیرون از منزل با از کلاه توصیه می گردد.

توصیه ها در کنترل خشکی دهان در طی درمانهای انکولوژیک ؟

بضی از داروهای شیمی درمانی می توانند باعث خشکی شدید دهان شوند و در مواردی که همزمان پرتودرمانی ناحیه غدد بزاقی دریافت می کنند شدت آن افزایش می یابد.

توصیه های دیگر شامل :

-        مکیدن خرده های کوچک یخ

-        اجتناب از مصرف نوشابه های الکلی و دخانیات

-        جویدن آدامس بدون شکر یا آبنبات های بدون شکر

-        استفاده از غذاهای نرم تر که بلع آنها آسان تر می باشد

-        در صورت بروز زخم دهانی باید به پزشک معالج مراجعه شود

توصیه ها در زمان کاهش اشتها در بیماران تحت درمان ؟

برخی از بیماران در وعده صبحانه اشتهای بهتری دارند.استفاده از حجم غذای بیشتر در این زمان توصیه میشود.اگر تمایل زیادی به خوردن ندارید،غذای اصلی را در ابتدای روز میل کنید و در طول روز از غذاهای مایع استفاده کنید.

روزهایی که احساس میکنید میل به خوردن ندارید، سعی کنید مایعات زیاد بنوشید.آب برای انجام واکنش های بدن ضروری است. برای اکثر بالغین روزانه حداقل 8-6 لیوان مایعات توصیه میشود.

ورزش منظم به افزایش اشتهای شما کمک میکند.

اگر میل به خوردن غذاهای جامد نداشتید، از مایعات مانند آب میوه، سوپ و مواد مشابه استفاده کنید. توجه داشته باشید که این مواد باید حاوی مواد مغذی ضروری و پرکالری باشند. نوشیدنی های حاوی شیر حاوی پروتئین بوده و بسیار مفید هستند.

حین مصرف غذا مایعات کمتری بنوشید زیرا نوشیدنی ها ایجاد سیری کاذب میکنند.سعی کنید نوشیدنی خود را حداقل به فاصله 30 الی 60 دقیقه قبل یا بعد از غذا میل کنید.

آیا مصرف تریاک در کنترل بیماری در فرد مبتلا به سرطان مؤثر است ؟

خیر ؛ متأسفانه در برخی از افراد این باور وجود دارد که مصرف تریاک در درمان و کنترل سرطان مؤثر است . تریاک هیچ گونه تأثیر درمانی ندارد و حتی باعث ایجاد عوارضی از قبیل یبوست ، خواب آلودگی و .. می شود .

آیا محدودیت غذایی در بیماران مبتلا به سرطان وجود دارد ؟

خیر محدودیت غذایی مشخصی در بیماران وجود ندارد و برای هر فرد براساس علایم و نوع کانسر و تحمل بیمار ممکن است توصیه های متفاوتی بشود .

چه علائمی می توانند نشانی از بروز بدخیمی در اعضاي بدن ما باشند؟

سرطان کلیه:  مشاهده خون در ادرار، درد در کمر، توده شکمی

سرطان مثانه: مشاهده خون در ادرار، تکرر ادرار و سوزش ادرار ، اختلال در دفع ادرار

سرطان پستان: توده،خارش، ترشح، تورفتگی، قرمز شدن یا تغییر رنگ در نوك پستان

سرطان رحم: خون ریزي پس از مقاربت، خونریزي در فواصل دوره ماهانه، هر نوع ترشح غیرعادي

سرطان روده بزرگ (کولون):  مشاهده خون در مدفوع، تغییر عادات مزاجی مثل اسهال و یبوست دوره اي ، کاهش وزن

سرطان حنجره: گرفتگی صدا،  سرفه مداوم و احساس سوزش در گلو

سرطان ریه:  سرفه مزمن و مداوم، دفع خلط سینه خونی، درد سینه، کاهش وزن

لنفوم: بزرگ شدن غدد لنفاوي، خارش پوست، تعریق در شب، تب بی دلیل و کاهش وزن

سرطان حفره دهان: زخم مزمن در دهان و  زبان ، بزرگی غدد لنفاوی گردن

سرطان تخمدان:  اتساع شکم همراه با درد و نفخ، اختلال قاعدگی

سرطان لوزالمعده (پانکراس):  درد سردل، زردي ، کاهش وزن ، افسردگی ، بروز ناگهانی دیابت در افراد مسن

سرطان پوست:  تغییر رنگ، اندازه و ظاهر خال ها، زخمی شدن خالها، ایجاد توده در زیر پوست ، بروز ضایعه پوستی جدید

سرطان معده: استفراغ خونی، سوء هاضمه دائمی ، درد پس از غذاخوردن، کاهش وزن

سرطان پروستات:  مشاهده خون در ادرار،احتباس ادرار، قطره قطره آمدن ادرار

تومورهای مغز: سر درد شدید و مزمن ، تشنج، اختلالات بینایی، اختلالات شناختی