از کبد خود محافظت کنید
ممکن است تا کنون به این مساله زیاد فکر نکرده باشید، اما کبد شما سخت برای شما کار می کند.
کبد نقش کلیدی در متابولیسم غذا و دفع مواد زائد دارد. اما اگر اضافه وزن داشته یا چاق هستید، به خصوص اگر این چاقی در ناحیه میانی بدن باشد، ممکن است کبد خود را پر از سلول های چربی کنید.
بیماری کبد چرب غیر الکلی (NAFLD) ناشی از تجمع چربی در کبد فردی است که الکل کم مصرف نموده یا اصلا مصرف نمی کند.
حدود 25 درصد از بیماران مبتلا به NAFLD به استئاتوهپاتیت غیر الکلی (NASH) مبتلا می شوند.
NAFLD یا کبد چرب ممکن است باعث بزرگ شدن کبد شود، اما اکثر افراد مبتلا به کبد چرب احتمالاً هیچ علامتی را متوجه نمی شوند.
در مقابلNASHبسیار جدی تر است و آسیب سلولی، فیبروز یا سیروز کبدی را منعکس می کند و می تواند منجر به سرطان کبد شود.
آیا شما در معرض خطر هستید؟
دور کمر خود را بررسی کنید محققان نمی دانند چرا برخی از افراد مبتلا به NAFLD به کبد چرب ساده مبتلا می شوند و نه NASH.
افراد مبتلا به NAFLD در صورت داشتن یک یا چند مورد از موارد زیر احتمال بیشتری برای ابتلا به NASH دارند:
- چاقی (BMI 30 یا بیشتر) به ویژه اگر اضافه وزن بیشتر در اطراف شکم باشد.
- دیابت نوع 2
- محتوای چربی بالا در خون. یعنی سطوح بالای تری گلیسیرید و سطح کلسترول ضعیف.
- سندرم متابولیک یا یک یا چند مورد از شرایط مرتبط با سندرم متابولیک
سندرم متابولیک زمانی اتفاق میافتد که سه یا چند مورد از شرایط زیر را داشته باشید: چاقی، بهویژه دور کمر. فشار خون بالا؛ سطوح بالای تری گلیسیرید؛ سطح کلسترول ضعیف؛ و سطح گلوکز خون بالا.
علائم NAFLD چیست؟
میزان شیوع کبد چرب غیرالکلی در کل جهان 10-24 درصد تخمین زده شده است و در افراد چاق شیوع این بیماری به 57.5-74 درصد هم می رسد این در حالی است که آمارشیوع کبد چرب غیرالکلی در ایران از این هم بیشتر بوده و با 38.07 درصد، رتبه پنجم درجهان را دارد.
با این وجود این بیماری علائم کمی دارد و تشخیص آن سخت است. برخی از بیماران مبتلا به NAFLD آنزیم های کبدی بالا دارند. آزمایشات بیشتر می تواند تأیید کند که آیا NAFLD دارید یا خیر. مطالعات تصویربرداری از کبد مانند سونوگرافی یا تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) ممکن است کبد چرب را نشان دهد و تکنیکهای خاص ممکن است نشان دهنده فیبروز و سیروز باشد.
هیچ توصیه غربالگری برای NAFLD یا NASH وجود ندارد. اگر سندرم متابولیک یا یکی از شرایط مرتبط با سندرم متابولیک دارید، با پزشک خود در مورد NAFLD و NASH صحبت کنید.
اقدامات برای کاهش خطر ابتلا به NAFLD
هیچ دارویی وجود ندارد که بتواند از NAFLD جلوگیری یا معکوس کند. انتخاب های سبک زندگی سالم که خطر کلی سرطان را کاهش می دهد، خطر ابتلا به این بیماری را نیز کاهش می دهد. در بیشتر موارد، NAFLD از طریق انتخاب شیوه زندگی سالم قابل پیشگیری است.
برای کاهش خطر ابتلا به بیماری کبد و سرطان کبد می توانید اقدامات زیر را انجام دهید:
- وزن سالم را حفظ کنید. رسیدن به وزن مناسب و حفظ آن یکی از مهمترین کارهایی است که می توانید برای کاهش خطر ابتلا به کبد چرب انجام دهید.
- یک رژیم غذایی سالم و گیاهی داشته باشید. دو سوم بشقاب خود را با سبزیجات، میوه ها و غلات کامل پر کنید. یک سوم باقیمانده را با پروتئین بدون چربی پر کنید.
- مقدار غذاهای پرچرب و قندی را که می خورید محدود کنید.
- از نظر بدنی فعال بمانید. حداقل 150 دقیقه فعالیت بدنی متوسط یا 75 دقیقه فعالیت بدنی شدید در هفته را هدف گذاری کنید. می توانید اقدامات بیشتری را برای کاهش خطر ابتلا به بیماری کبد و بهبود سلامت کلی خود انجام دهید.
- ترک سیگار و عدم مصرف الکل نیز بسیار مهم است.
رفرنس
2- Hormati A, Rezvan S, Matlob RK, Ahmadpour S, Matlob SK. Epidemiology and risk factor of non-alcoholic fatty liver diseases in Iran and worldwide: A literature review. GOVARESH. 2021;26(1):6-16.
ترجمه و گردآوری
دکتر مهناز نوربخش
مرکز تحقیقات سرطان